معرفی رشته

رشته مهندسی بهداشت محیط شاخه ­ای از علوم بهداشتی است که با تمام جنبه ­های محیط زیست طبیعی و انسان­ ساخت مؤثر بر سلامت، بهداشت و رفاه انسان مرتبط می ­باشد. از نظر سازمان جهانی بهداشت، بهداشت محیط توسعه سیستماتیک، ارتقاء و هدایت معیارها به سمت اصلاح یا کنترل عواملی از محیط زیست انسانی است که می­ توانند از طریق ایجاد بیماری، ناتوانی یا رنجش و ناراحتی تأثیر سوء بر سلامت جسمی، روحی روانی و سلامت جامعه داشته باشند. البته این تعریف نه تنها شامل عوامل مرتبط با ایمنی و سلامتی، بلکه مرتبط با شرایط مطلوب زیباشناختی محیط، مطابق نیازها و انتظارات اجتماعی است.

دانش ­آموختگان این رشته، از طریق شناسایی عوامل زیان ­آور و آلاینده ­های محیطی با انجام فعالیت­ های برنامه ­ریزی، طراحی، اجرا و ارزشیابی مدیریتی، آموزشی و پژوهشی بر مبنای معیارهای علمی، اثرات مخاطره ­آمیز آلاینده ­ها را کنترل می­ نمایند و یا از انتشار آنها در محیط زیست پیشگیری می­ کنند. در مجموع دانش ­آموختگان این رشته توانمندی­ هایی را کسب می­ نمایند تا بتوانند عوامل مورد اشاره را در جهت حفظ و ارتقاء سطح سلامت و بهداشت محیط جامعه و حل مشکلات به خدمت گیرند.

بر این اساس مهم ترین هدف بهداشت محیط، مطالعه عوامل محیطی مضر برای سلامتی انسان و تشخیص، پیشگیری، رفع و کنترل اثرات سوء ناشی از این عوامل تلقی می­ گردد. بهداشت محیط به طور مؤکد سلامت انسان و بهداشت مردم را به عنوان هدف اصلی، پیگیری می ­کند و کیفیت محیط و حفظ سلامت اکوسیستم ­ها را به طور غیر مستقیم مورد توجه قرار می ­دهد. لذا می ­توان اصلی­ ترین محورهای فعالیت بهداشت محیط را به صورت زیر بیان نمود:

• تأمین آب و مواد غذایی سالم
• بررسی و تعیین مکانیسم ­های بیماری ­های منتقله توسط محیط و نحوه پیشگیری و کنترل آنها
• تصفیه و دفع بهداشتی فاضلاب­ ها
• تصفیه و دفع مواد زائد جامد و سمی
• کاهش آلودگی هوا، آب، خاک، مواد غذایی و صدا
• تأمین بهداشت محیط مسکن و اماکن عمومی

تاریخچه تأسیس رشته

به دنبال تشکیل دوره کمک مهندسی بهداشت و دوره کمک بهسازی، اولین دوره بهسازی محیط با پذیرش دوره کارشناسی رشته­ هایی مانند شیمی، فیزیک، زیست شناسی و … در دانشکده بهداشت دانشگاه تهران فعالیت خود را آغاز نمود. این دوره در سال 1345 هجری شمسی تبدیل به دوره عالی بهسازی گردید که مدرک تحصیلی آن کارشناسی ارشد بود. از سال 1355 به بعد برای این رشته در مقطع کارشناسی پیوسته با عنوان مهندسی بهسازی پذیرش دانشجو انجام گرفت. در سال 1359 با شروع تعطیلات انقلاب فرهنگی پذیرش دانشجو به مدت حدود سه سال متوقف و پس از آن پذیرش دانشجو در مقاطع کاردانی و کارشناسی ناپیوسته بهداشت محیط از سال 1362 آغاز گردید و توسعه یافت. مقطع کارشناسی پیوسته پس از سال­ ها، مجدداً از سال 1386 مصوب و پذیرش دانشجو در این مقطع انجام شد.

بر اساس ضرورت و پیشرفت­ های مختلف در دنیا در زمینه ­های آموزشی، فناوری و هم چنین توسعه کشور و گسترش مسائل و مشکلات بهداشتی و زیست محیطی، مقطع کارشناسی پیوسته این رشته تحصیلی در بیشتر دانشگاه ­های علوم پزشکی کشور دایر شده است به طوری که هم­ اکنون در بیش از 50 دانشگاه علوم پزشکی و هم چنین برخی مراکز آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی پذیرش دانشجو انجام می ­شود.

امکان ادامه تحصیل در این رشته تا مقطع دکتری امکان پذیر می ­باشد. فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی در دوران ارشد و دکتری می­ توانند در برخی دیگر از رشته ­های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی شرکت نمایند .

گرایش ­های مقطع کارشناسی ارشد:

• مهندسی بهداشت محیط
• بهداشت محیط – سم شناسی محیط
• مهندسی بهداشت محیط – مدیریت پسماند
• مهندسی بهداشت محیط – بهره برداری و نگهداری از تأسیسات بهداشتی شهری
• بهداشت محیط – بهداشت پرتوها

در مقطع دکتری، این رشته بدون گرایش می باشد.

معرفی گروه آموزشی

دانشكده علوم پزشکی ابرکوه فعاليت خود را رسماً در سال 1389 آغازكرد. گروه مهندسی بهداشت محیط از سال 1389 در دانشکده علوم پزشکی ابرکوه تأسیس گردید و همراه با اعتلاي سطح آگاهي­ ها در زمينه بهداشت محيط، فعاليت اين گروه نيز به صورت روزافزون گسترش يافته است. هم چنین این گروه، از سال 1389 در مقطع کاردانی و از سال 1392 در مقطع کارشناسی پیوسته، اقدام به پذیرش دانشجو نموده است و در حال حاضر هر ساله در مقطع کارشناسی دانشجو می پذيرد.

توانایی و قابلیت­ های گروه

آزمایشگاه‌های گروه مهندسی بهداشت محیط علاوه بر ارائه خدمات آموزشی و پروژه­ های تحقیقاتی به دانشجویان، توانایی ارائه خدمات پایش آلاینده‌های محیطی برای صنعت و جامعه را داراست. در ادامه آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های خدمات دهنده گروه معرفی می‌شود.

• آزمایشگاه شیمی محیط
• آزمایشگاه میکروبیولوژی محیط
• آزمایشگاه پسماند
• آزمایشگاه هیدرولیک
• کارگاه نقشه کشی و نقشه برداری
• کارگاه موتور تلمبه
• سایر توانمندی­ های گروه عبارتند از تربیت نیروى انسانى متخصص در زمینه بهداشت محیط، برگزاری کارگاه‌های آموزشی، ژورنال کلاب، همایش‌ها و نشست‌های علمی و هم چنین بازدیدهای علمی دانشجویان از صنایع، کارخانجات، تأسیسات آب و فاضلاب، تصفیه‌خانه‌های آب و فاضلاب، مراکز بهداشتی درمانی و بیمارستان‌ها، مراکز دفن پسماند و …